Wednesday, June 16, 2010

VAAN KHOPI KONGZING

Lettu: Khamkhokam Guite

[ Hiai tangthu- na lungkham hon nemtu ding a gelh ahih kei a. Nep leng hon nem zoulou ding hi. Himahleh, hiai tangthu na sim ciang in mihingte hinkhua thuuk zaw deuh in hon ngaihtuah sak ding a, na kim leh kiang a omte theihsiamna hon tun ding in I gingta hi. June 13 a hongtun a ‘Naupangte Ni’ I zat un, na omna veng koisan hiam ah, kuate hiam in a ta duatluat uh, naupang damlou khat lungkham mangbang tak a enkol lel uh ahi cih na lungsim in na phawk gige in aw]

Damdoi inn kiang a panin nitumkuan eng singseng en in tu a. Nidang hun dang bang hileh zaw kilawmsa in muhnop huai sa law ding hi a. Himahleh, tuni in zaw etnop huai sa thei mahmahlou hi. Et mai in leng beidong ahi cih theih mai dingin, dingtou phut in, a tutna ngei ah tusuk nolh hi. Hiai nu zaw mangbang lua in a lungsim vaan a khai bang hi.

A tutna Park a kipan gaalleh lam gamlalou a pindan sunga a tanu neihsun ihmut limtak a ihmu hileh zaw hici tak a lumgkhamlou ding hi a. Damdoi inn a khophoklou a polut ahih ziak in, ihmu hia ihmulou cih leng theitheilou hi. A nakvang ah oxygen piakna pipe kiguanglut a, a lupna tung ning khat ah a nak leh nak louh theih na’ng in monitor khat kikhai a, a lungphu in a phut lai leh phutlouh theih na ding in huai monitor ah rong hing giitkoi khat pai leplep zel hi. A tanu mel a etciang in lungkim thei mahmahlou a. A kiang a om gige ut mahleh, om gige phallou ua. ICU pindan pua ah khukdin suk nop in “ Toupa, ka tanu thuak ding teng kei hon thuak sak mai ve” ci in thum keuhkeuh hi.

Nite hong pai liam zel ua, himahleh atanu in hoih lam nawt thei tuanlou hi. Sun nitum in a kiang ah ompih sek mahleh, zanciang a leng a tanu kianga a awmlouh ciang in, a lungkim thei mahmahlou hi. Nurse te’n inn lama vakhawltawl dam dinga acih ciang un leng, inn ah ihmu thei tuanlou hi.

Zankhat a tanu duatluat sihpih ding khop in hong om a, oxygen pia in nak thei lai hamham hi. Doctor te’n ahihtheih teng uh hihta ua. Bangzah vei ahia a tanu a dinga athuum taak cih ngaihtuahlou hi. Mangbang tongkhong in Pathiam loungal sap ding thei tuanlou ahih ciang in:

Aw Toupa Pathian, pindan 304 na akipan bok in
Zinglam dak nih hitamahleh k’on sam non zel ding
Kiveh hun beita a,ka tanau teng un honpaisanta ua
Kou nuta’ kia tangkhat tak a ka om hun uh tung nawnta a
Ka nau in khovak tan hon dampih louh khak ding lau lua kei ve.
Dam ut in theihtawp in pang mahleh
A natna nasa lua a maw
Hiai ka khitui taak keuhkeuhte’n ka nau tuam dam thei leh ci nang e.

Vaan kongzing khong a mi a tamtam maizen ding uh toh
Bang ziak a Toupa, ka nau khelkhel na kiang a pi tum na hia
Cikciang hiam a na tanu duat tak tangtawn a hithouthou ding hi a maw
Tua zaw Nang sang a aleh tampi a kiphamoh zaw kei ve
Huai ban a, atuam a om dinga zaw neulaw lai ei ve
Kum sagih hipan phet a maw.
Vaan khopi kongzing lunlai khong a
Lampi a kaan ciang a
Kuan a khuta na kaita ding a hia?


Nunlui Tangta Hun Nuamte
“ A nuam ah leh a haksa ah bang….’ acih zoh un a kitenna uh theihpihtu leh loppihtu hongpai khom mipite mai ah anih un kitawp tonton ua. Mipite’n kipahpih tak in na en uh hi. Dakkal nih nung in amaute geel kia in, huai duhthu a sam na inn sungngei uah, aki-itna uh nuam tak in bucing sakta uh hi.

Niteng in a ki-itna uh thuuk deuhdeuh in, sun nitum a asepna lama om a pasal toh phone in kihou zel uh a. A pasal in a seppihte nuihzabuuk hi ding khop in, inn a om a zi phone deuh gige hi. Tulai khovel ah hici tuk a nupa ki-it tuah om thei ding ahi de aw, cih ding khop in ki-it tuah uh hi. Kum nih nung in tanu hon nei ua, ‘eite gel nu-le-pa hita mawk hang a maw’ ci in ki-en tuah ua, kipawm tonton zel ri-ngot uh hi.

Pa Lungsim Luahtu
A tanu nuihmai a lungsim mitkha ah tam den a, a hohna peuh ah atanu limlak asakhau ah kuah den hi. A khual zinna a numei naupang amuh peuh in atanu phawk khe sak zel hi. A nu’n suty la a atanu uh enkawl thei tuam acih ciang in, a lawinu bang thiik kha dek sek hi. Huci bang a nupa kituak tak dia bawl a, tanu deih huaitak petu Siamtu tung ah vui leh vai na’ng theilou uh hi. Nuamtak in hun hong tung dingte gal dawn in zingthou ua, “ Office kai nuam”, Skul kai nuam aw le” cih in zingteng in kikha khe zel uh hi. Nitaklam cianga inn a an ahuanlouh ciang un, a innkuan un pawt ua, naupangte park ah a cangleh kimawl ua, khat veivei tuipi kiang ah khawl toldam in, huai piaunelte apan in inn lem khong bawl khawm zel uh hi.

Huaite zaw hun bangtan hiam paita a aom dan uh hi. Tun zaw natna lauh huaitak in a tanu uh leh a innkuan nopsakna tengteng uh damdoi inn lupna ah hen cibilh hi. Lupna tunga lum a tanu uh awlawl a hong taang in haksa sa pipi in a nu lam hon en phei a. A pau theihlouh ziak in a mit-hah apan in anu kiang ah hon panpih in cih hon ngen a. A pa muh ut in amit in apa zawng a, amuhlouh takin, a mit meng zangin, anu kiang ah ‘ka pa koi a om hiam’ cih kan hi. Jane in a pasal a cauh gawp ziaka inn lama va khawltawl dam ding in utlou pipi in ama in na sawl khia hi.

Duatcimlouh vontawi
Huci bang a nu-le-pa ngai ngoihngoih ahihziak in damdoi inn lupna a lupdet ning law mahmahta a, ‘ I inn uah paita ni’ ci deuh gige hi. A pa’n, “ na hong dam siang ciang in I pai ding uh aw” acih ciang in leng, a nu kiang ah, Doctor pa kiang a” ka pawtta ding uh” cih va gen dingin kun teitei hi. A khut a sisan piak na’ng a phim kithuahsa leh huai sisan bawm a lupna tung a kikhai en vungvung zel hi. Jane in a tanu daang dildel a et ciang in a sung-giil ah thum vungvung zel hi. Doctor siampenpente’n khawl hoih penpente zang a enkol uh ahi cih leng athei a. Himahleh, sisan cancer sukdam haksat dan, a beidot huai dan leng haih tuanlou hi.

Damna zaw Pathian khut a awm ahi cih leng thei a, Pathian in a tanu a lak saklouh na’ng in paulap atheih tengteng Pathian kiang a gen khinvekta in kithei hi. Gen beh ding leng athei non kei hi. Himahleh, Pathianlou sap ding dang a thei kei hi. Pathian in a tanu a laksaklouh na ding a paulap thulimlou lua cih omlou in gen gai vek hi. Hici bang numei naupang maimai, mahni ziat leh vei lam leng khentheilou ahi cih Toupa, hon theihpih nei ve maw?

Aw Toupa, na thei lai hia
A birthday ka lop nanung peng ua
Mombati a muut mit a cake a aat lai a
Na kianga a duhthusam a hon tut kha?
A let ciang a sakol tung a atuan ding khong
A picin ciang a pasal a apa neih a tup lai khong!

Aw Toupa, hong kingaihtuah thak mah dih! Amah kia a khahzan theih hinailou ei ve. Kahlouh haksa hina mai zen e!

A Bul Hong Kipatna
A tanu, Mary leh apa kimawl lai anhuan inn tolet apan in en cim thei ngeilou hi. A pak huan sunga pakte tui a piaklai a, Mary leh apa’ nuih ging zaak nuam hina mai zen e! Ni khat Mary kahging za a, tolet a ava dak khiak leh, apa’n Mary na pawm in, a khekawl tom in a khuh phaklouhna akhuuk nuai a sipot mu hi. First Aid bawm honla khia in hon tuam ua, bai laihlaih in pai hi. Ni khat, TV a apa toh Tom and Jerry a et lai un, a pa alawmte khat in pawt dingin hong zawn a, a nasepna lampang toh kisai ahihziak in, pot lou theilou hi. A pa’n a pawtsan kaal a amah kia a Tom and Jerry a etlai in, khophoklou in Mary na puuk a. Doctor a etsak uhleh, sisan cancer ahi cih hon mu khia uh hi. Kahlouh thei hilou hi!

Huai nunga a khovel hinkhua uh zaw bel lehkhup vot toh kibang hi. Damdoi inn, a awm tampen na mun uh hong suak a, kipak a anuih gingte uh kah ngoihngoihna in khek khia a, a phur nate uh nguina suak leh sal ah tangta hi. Niteng a kipaktak a kikha khe gige nupa in nguitak kawm in zing an ne khawm ua. Jane an neek lim ngei mahmahlou hi. Mark in azi sukkipah ding dan tuan theilou hi. Kaplou a thuum khawm thil hithei lou hong suak a, a tawp a tawp in atuam tuak in thuum khong uh hi.

Dawnlouh Thumna
Damdoi inn hulliap ah vial paipai a, apasal khualzin kaal in kithuak-hat saktak in atanu na khamuan a, a kiang a tu in akhutte letsak a. Nurse fel tak a goih un a kiang uah vil gige hi.

Pathian sam munlawta mahleh, A dawnna om in theilou hi. Dawng hileh zaw a tanu in hoihlam not ding a, a inn ua nuamtak a ihmu hiit-hiatta ding hi a. Himahleh, kiakniam lam not huaihuai a, Pathian in a thumnate dawn taak a ngailou ahi de aw? Nidang a athumnate uh dawng zel ahi cih lah athei ciantu hi si a. Dawng hetkei leh leng, belh ding dang leh taina ding dang tuan bel neilou hi.

Ngetna Nanungpen
Nitaklam hong hi a, nasemte inn lam zot hun hong hita a. Damdoi in umna pua ah hih ding neiloupi in vial vakvak a. Lamlian kiangah khopi ceina dinga kibawl tui kikhoh khia(fountain) om a, akiang ah, tui dawn ding kunsuk cianga kamsung a hong kikhoh lut thei mai ding a abawl uh om hi. Huai paam deuh a lamlian kiang a park a tutphah zawnsau ah vatu hi. Traffic light a san hong vak ciang a lamlian a Gari khawl depdupte leh, Gari-te a khawl ciang ua mipi kintaktak a lamlian kaantan a pai dumdumte a gaal a pan in en hi. A pamdeuh ah, biak inn tung vuum ah kros kitaak mu a…….

A lungsim in thilkhat ngaihtuah khe guih a! A tanu damna ding a Pathian kiang a thu tut ding dan leh nget ding dan, paulap bawl ding dan atheih tengteng gen gaivek a kisakleh, hici bang in thum ding dan thak khat hon ngaihtuah khia a:

Toupa, Nang zaw Angel tampi nei cin a maw
Ken, hiai ka tanu, ka Angel neih sun hi a
Amah a dia mun na bawl khit taakleh leng
Hiai ah tenna ding inn nei khin ahi cih k’on hilh himhim ding
Ka mangbat thumnate na ngai khia hiam ka thei kei a,
Na ngaihkhiak kei a leh leng, Nang kianglou taina ding ka nei kei
Na kiang a thuum thuum mailouh hihtheih dang ka nei tuan kei.
Huaiziak in, Toupa Pathian hon hehpih mahmah ve maw
Ka dinmun n’on theih siam pih leng ka gingta
Nang leng, Na tapa tang neihsun na khuaita nahih cia’n!


Thu Leh La Tawpna
Lei apan ngetna a tawp tungta a, himahleh vaan lam apan dawnna muh ding omlou hi. Pathian hehpihna hiipkhe ding in a hehpih huai thei pen ding a angaihtuah teng sam gai vekta hi. Gen beh ding athei non kei. Mihing zaw zoh in om a, vuallelta hi. Mit tui luang khe dingte dal theih hilou a, vaan lam thilhihtheihna leng mihing in nan aa nan zoh vual ding hilou hi. Damdoi inn kiang a Park ah kun ngiungiau a tu in Pathian lungsim thuzoh tum in a hehpihhuai thei pen ding a atheihdan tengteng gen gai vekta a. Gen ding athei non kei. Hiai bang in a thumna suktop hunta hi:

Toupa, Na hih ding dan teng thupuukna bawl khin na hihleh
Na kianga ka mangbat thu hong gen genle phatuam nonlou di’n ka thei a
Tua ka tanu duat luat hon laaksak ding na hihleh
Na kiangah thil khat ka hon ngen lai ding
Vaan khopi kongzing lunlai a lampi akaan dek teng in
A veilam leh taklam na en sak zel thei diam?
Hiai ka nau neu ciiciau in-
Vaan khopi a lamlian a kaan dek cia’n
Na khut ngei in Na lenin, Na pi gige in aw.

………………………X……………………….
STREETS OF HEAVEN

Hello God, it’s me again, two a.m. room 304,
Visiting hours are over, time for our bedside tug ‘o’ war,
The sleeping child between us may not make it through the night,
I’m fighting back the tears, as she fights for her life.

And it must be kind of crowded, on the streets of heaven,
So tell me, what do you need her for?
Don’t you know one day she’ll be your little girl forever?
But right now, I need her so much more,
She’s much too young, to be on her own, barely just turned seven,
So who will hold her hand when she crosses the streets of heaven?

Tell me God, do you remember, the wishes that she made,
She blew out the candles, on her last birthday cake,
She wants to ride a pony, when she’s big enough,
She wants to marry her daddy, when she’s all grown up

Lord don’t you know, she’s my angel,
You’ve got plenty of your own,
And I know you hold a place for her, but she’s already got a home,
Well I don’t know if you’re listening,
But praying is all that’s left to do,
So I ask you Lord have mercy, you lost a son once too.

Lord I know, once you’ve made up Your mind,
There’s no use in begging,
So if you take her with you today,
Will you make sure she looks both ways?
And will you hold her hand when she crosses
The streets of heaven

(Source: Adapted from Lengzem)

No comments: