Wednesday, June 16, 2010

PAI PHEEN PHEEN AA GAW LEEN LEEN

A luzaang ah lu-nget vui philphel a, a khe nuai ah nga-mit nih leh thum om deuh gige hi. Huai a khe nuai a ga-mit hak kilkelte leh, a luzaang a lu-nget vui philphel kikaal - feet 5 vel sung a khosa in, pai pheenpheen in gaw leenleen hi. Hoih tak a na et vengveng chiang in, Pathian in leng thil tengteng tup leh ngiim nei a, a ziak gen ding om a thil teng na bawl saamlou hi, chih na thupukna hilou theilou hi.

“Hiai khovel zaw haksatna ngen a dim a”, chi in khoisa vungvung sek hi. “Hiai khovel – ni khat chauh kisillouh chiang a zawng lu-nget khuatkhuatna gam, hiai khovel mahni duhzawng tak sa-neek ding muh sunsun chiang a leng ha kaal holhholh a kulna khovel, hiai khovel inn kong ah pot khe zek le veilam khepi suih khaakna khovel, a baan neukha pai lai le maban lampi’ zohngeu vom in hong kaan chitchiatna na mun”, chi a lungkimlou in kinuainuai mai hi.

Amah khom in a omna munah, hiai khovel bawlhoih tum in a khuak neih tengteng seng in na ngaihtuah tei a. Mihingte khepek Siamtu in beem velvol in na bawl leh veilam khepi suih khaak chih omlou ding hi a; huai sang mah in leng, khepek khat kia nei in mihingte na bawl henla, khepek beem velvol in bawl zawmahlai leh; veilam khepi suih khaak gentaklouh, taklam khepi tanpha suih khaak ding zawng omlou ding hia, chih khong a ngaihtuah khiak chiang in Siamtu bang mohsa simpian hi. Ahihleh, mihingte’n khepek khat kia neitaleh bangchi paita ding chih leng, ‘tawm leuhleuh lel ve’, achih chiang in fel deer in koih hi.

Mihingte ha bang leng, atung leh anuai, ‘Great Wall of China’ bang in, sakhat in Siamtu in na bawl demdomta leh, a kaal a sa-neng kizep na’ng omlou ding hi a, chih khong na buai pih khop a. “Huai ahih kei leh leng”, chi hi, “shark ha bang in zum zeuhzouh in a kikaal za pipi in, sa-baak tanpha akaal a tang theilou ding in na bawl leh, sa-neek khitteng a ha kaal holhholh chih omlou ding hi a”, chih khong khuak sa vutvut zen in na ngaihtuah sek hi. “En ve ua”, chi in a kiang a om teng kiangah, “sahang vompi in cooker in sa a huan ngei ua hia? Sahang vompi’ ha kaal holhholh na mu ngei ua hia? Bang dia kei cooker a sa guh tanpha huan min aa ne gige pa’n ka ha kaal ka holholh ngai sese ahi”, a chih chiang in a vui leh vai na’ng na mu get hi.

“Khovel ah zohngeu vom om non kei leh, ‘unlucky’ chih bei dia, mihing tengteng ‘lucky’ vekta ding uh hi” achih chiang in, mihingte problem sehthum suah a sehtampi sukvai veng theih na’ng thu-guuk poimoh tak mukhia bang in kingaihsun hi. “Huai ziakin”, chi hi, “zohngeu tengteng genetically a modified hi henla, a rong vom mawngmawng piang nonlou ding in bawl le hang”, achih chiang in phur deuhdeuh hi. “A short term a ding in ahihleh, a vom a piangsa tengteng a rong ngou nuh vek le hang, zohngeu vom in lampi kaan akisak chia, a ngou na hi daih ding”, chih khong a ngaihtuah chiang in choh sa law mahmah hi. “Zohngeu vom khovel ah beita leh, Delhi kholai a gari a pai chiang a, zohngeu vom in lampi a kaan ziak a gari ding chot a, neu kha back a pai non chih bang le om nonlou dia, hun tampi ki-save dia, gari jam omlou dia, carbon emission bang le tampi a kiam ding hi” achih chiang in khovel hondamtu ding, khovel in ana ngakngak uh bang kisa kha dektak hi.
“Huai kia leng hilou a”, chi in a baan sun zawm a, “ liimlang in thu sawm piakte lak a a giatna boh sia ei ve” chikhe phong mawk hi. A Mangkam ngat in “You shall not bear false witness against your neighbour” chi in ceiling lam entou vengvang hi. “ Ka tate leng kum 16 pel ngeilou dia, a kum teng a kum 16 chi gige ding khop a ‘sithu nam zen a’ pan ka laak lai a, bang dia liimlang maimai khongin ka hihlouhna pipi a hon ngoh gige ahia”, chi in Pope’ numei pawngsual thubuai awhsak toh kibang in, a righteous injury toh hak khe pheiphai hi. “ Ka right leh dignity humbit ngamlou ding non sa ua hia?”chi in amai a dohkaan tung tuum deklaw mahmah hi. Neu kha hihleh tuum suk mai ding hi! “ Cartel system leh monopoly himhim a hoih om kei. Liimlang tengteng kithutuak ua, ki-guul luuk ua, ki-uitui ua, a gen uh ki-ekbat vek zomah lai ei ve! Monopoly and Unfair Trade Practice Act chih omna gam ah hichi bang om non kei leh hoih in teh” chi in, liimlang sinlai hoih sinsak ding a mohpuakna poimohtak a liangkou a ki-nga ahi chih muh theih mai ding in, ding khia in, liimlang hilhpil dinga a mohpuakna semsuah dingin, pai pheenpheen aa gaw leenleen in, hon nawseta hi.

LUNGKIM MOH

KA sakmel ah lungkim moh ing e
KA maimit heem deidawi a,
KA besam koi lenglong a
KA beng saipi beng bang dedaw a
KA hatu’ ga-tam cia in ka mai liah a
KA sakmel teenniik sia toh lawm sang e.

KA awm ah lungkimlou ing e
KA awm guh pawng eu ou a
KA naak guh tungnung dektak a
KA liang tual deepdawp a
KA awm sung ging luapluap a
KA awm sukteng singbul kaang baang bang e.

KA gil awm dan ah lung kimlou ing e
KA gil puak kei koi a
KA lai pawng eu ou a
KA diip thuuk keukuau a
KA gilsung ging ngawingawi den a
KA gil lak teng pioneer-te sai-ip sia toh tehpih ing e.

KA phei phung suan ah lungkimlou ing e
KA zadangah meikang pawn om a
KA khuuk saak lemlom a
KA khezung in sim leh mal kawk a
KA khetul khikham deuh gige a
KA pheiphung suan in nuihciam lel hi e.

KA aw gin dan ah lungkimlou ing e
KA simthu lel in lungkuailou a
KA zaila sak akpi kaw-keek bang a
KA nuih ging sikha kap bang a
KA khuhciang in kek kia bang a
KA aw gin dan in kahtha suaksak lawmlawm e.

KA pilna vok-kuang bang dai a
KA ziat ka vei theikhenlou ing a
KA ngaihtuah in vual phalou a
KA lem geelna in Babel in sang lam a
KA pil dan ah hai lua ing a
KA haina in kholhpih vual teng khuup hi e.

KA naakvang veikawi in gawtmun kawk a
KA tawbou zawng tawkheng bang a
KA nungzang guh Kaihlam tang bang a
KA pheipi kangsezau bang leekluak a
KA ngawng Eden huan a gulpi bang a
KA khutzung musane’ khezung toh tehpih ing e.

KA lungdeih in sum-bang hon nial a
KA aanglai ah uitebi bang pou a
KA silhpuan in khimkhua zing sak a
KA kaihdial thou in bawm a
KA sumtual ah kuhsaling bang pou a
KA sanmennou in mel in ma hi e.

KA sakmel vual in englou a
KA sakmin ah lungkim moh ing e
KA pianna vangkhua duhthusamlou a
KA pianna pi-le-pu ah lungsit lua ing e
KA beh-le-phung in hon pampaih a
KA tantawk dia Sian lem gelah lungkim moh hi'ng e.

[ Hiai tangthu toh a hinkhua kibang kha, a sisa hiam a damlai hiam mihing a om leh, “ chi nawn zezen” ka ci ding]

No comments: